Ηνόσος του Πάρκινσον (PD) πήρε για πρώτη φορά το όνομα και χαρακτηρισμό «τρομώδης παράλυση» από τον Dr. James Parkinson το 1817. Πρόκειται για μια χρόνια, προοδευτική νευροεκφυλιστική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από κινητικά και μη κινητικά συμπτώματα. Είναι η δεύτερη πιο συχνή νευροεκφυλιστική διαταραχή μετά τη νόσο Αlzheimer.
Η αιτία πρόκλησης της νόσου είναι κυρίως άγνωστη, αλλά ίσως οφείλεται σε διάφορους ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες. H διάγνωσή της βασίζεται κατά κύριο λόγο στο ιατρικό ιστορικό και στην παρουσία των σημείων και συμπτωμάτων, καθώς δεν υπάρχει κάποια άλλη μέθοδος διάγνωσης της νόσου. Παρ’ όλα αυτά οι διαγνωστικές εξετάσεις είναι απαραίτητες για την διευκόλυνση στη διαδικασία της διάγνωσης.
Το Ίδρυμα Ασθένειας του Πάρκινσον αναφέρει ότι σήμερα περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από τη νόσο αυτή, με τη μέση ηλικία έναρξης σχεδόν τα 60 έτη.
Ο επιπολασμός της αναφέρεται περίπου στο 1% στους ανθρώπους ηλικίας 60 ετών και άνω και αυξάνεται σε 1% έως 3% στην ηλικιακή ομάδα των 80 ετών. Ωστόσο, μια σημαντική προειδοποίηση που σχετίζεται με αυτούς τους αριθμούς είναι ότι δεν αντικατοπτρίζουν περιπτώσεις που δεν έχουν διαγνωσθεί.
Αν και είναι κυρίως ασθένεια των ηλικιωμένων, διάφορα άτομα έχουν αναπτύξει τη νόσο και σε νεαρότερες ηλικίες όπως των 30 και των 40 ετών. Οι διαφορές φύλου που σχετίζονται με τη συχνότητα εμφάνισης της αντανακλώνται σε αναλογία 3:2 αρσενικών – θηλυκών, με καθυστερημένη έναρξη σε γυναίκες.
Η τρέχουσα θεραπεία επικεντρώνεται στην έγκαιρη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ασθενείς μπορούν επίσης να επωφεληθούν από μια πολυεπιστημονική προσέγγιση περίθαλψης που περιλαμβάνει ειδικούς φυσικοθεραπευτές, κοινωνικούς λειτουργούς, φαρμακοποιούς και άλλους επαγγελματίες υγείας.
Διαιτητική παρέμβαση
Για μερικούς ανθρώπους με νόσο του Πάρκινσον, η λήψη διατροφικών αλλαγών μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση ορισμένων συμπτωμάτων. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να περιλαμβάνουν: αύξηση της ποσότητας ινών στη διατροφή και πόση αρκετών υγρών για τη μείωση της δυσκοιλιότητας, αύξηση της ποσότητας αλατιού στη διατροφή και κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων για την αποφυγή προβλημάτων χαμηλής αρτηριακής πίεσης, όπως ζάλη.
Ενώ δεν υπάρχει επί του παρόντος καμία απόδειξη ότι ένας συγκεκριμένος διαιτητικός παράγοντας είναι ευεργετικός, μια κανονική και υγιεινή διατροφή μπορεί να προάγει τη γενική ευημερία για τα άτομα με την ασθένεια όπως και για οποιονδήποτε άλλον.
Ωστόσο, μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες μπορεί να περιορίσει την απορρόφηση της λεβοντόπα, υπογραμμίζοντας τη σημασία του χρονισμού των φαρμάκων.
Ω-3 λιπαρά οξέα
Τα ωμέγα-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFAs) φαίνεται να είναι νευροπροστατευτικά για διάφορες νευροεκφυλιστικές νόσους. Δεν έχουν διεξαχθεί μελέτες σε ασθενείς με PD που να εξετάζουν εάν τα ωμέγα-3 είναι νευροπροστατευτικά, ωστόσο, μία μελέτη έδειξε ότι η συμπλήρωση με ωμέγα-3 PUFA μείωσε την κατάθλιψη σε ασθενείς με Πάρκινσον.
Τα προβλήματα υγείας που μας απειλούν μετά τα 40
Υδατάνθρακες
Έχει προταθεί ότι οι υδατάνθρακες αυξάνουν την παραγωγή ντοπαμίνης στον εγκέφαλο επιτρέποντας ευκολότερη διέλευση του προδρόμου ντοπαμίνης, τυροσίνη, μέσω του αιματοεγκεφαλικού φραγμού στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό.
Οι υδατάνθρακες με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη μειώνουν τον κίνδυνο της νόσου του Πάρκινσον από μια επαγόμενη από την ινσουλίνη αύξηση στον εγκέφαλο της ντοπαμίνης. Μια ισορροπημένη δίαιτα υδατανθράκων και πρωτεϊνών βελτίωσε την κινητική απόδοση σε ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον.
Ωστόσο, οι επιδημιολογικές μελέτες σχετικά με την κατανάλωση υδατανθράκων και το PD παραμένουν ασαφείς. Για παράδειγμα, η Μελέτη Παρακολούθησης της Μελέτης Υγείας Νοσηλευτών και Επαγγελματιών Υγείας ανέφερε μια μη σημαντική άμεση συσχέτιση στις γυναίκες και την αντίστροφη συσχέτιση στους άνδρες για κατανάλωση υδατανθράκων και κίνδυνο για νόσο του Πάρκινσον. Αντίθετα, άλλες μελέτες έχουν δείξει μια θετική συσχέτιση για την συνολική κατανάλωση υδατανθράκων και Πάρκινσον.
Βιταμίνη C
Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι σε μια μελέτη στην οποία χορηγήθηκαν υψηλές δόσεις βιταμίνης C και Ε στους ασθενείς με πρώιμο στάδιο της νόσου, παρατηρήθηκε μείωση της εξέλιξης της.
Παρά την πρόοδο αυτή, άλλες μελέτες δεν έχουν βρει σημαντική σχέση μεταξύ πρόσληψης διαιτητικών συμπληρωμάτων βιταμίνης C και κινδύνου για πάρκινσον. Συλλογικά, η συσχέτιση του κινδύνου βιταμίνης C και πάρκινσον παραμένει ασαφής και απαιτούνται περισσότερες μελέτες για τη διευκρίνιση αυτής της συσχέτισης.
Αλληλεπίδραση λεβαντόπας-πρωτεΐνης
Ένα από τα βασικότερα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του Πάρκινσον είναι η λεβοντόπα. Ωστόσο, καθώς τόσο η λεβοντόπα όσο και η πρωτεΐνη από τις τροφές απορροφώνται στο λεπτό έντερο, η πρωτεΐνη μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση του φαρμάκου από τον οργανισμό. Κάτι τέτοιο έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση στη δράση ή και την μειωμένη δράση του φαρμάκου.
Ποιες εκδηλώσεις του Πάρκινσον που επηρεάζονται από τη διατροφή
Απώλεια οστικής μάζας. Οι ασθενείς που έχουν πάρκινσον κινδυνεύουν από πτώσεις και αυτό σε συνδυασμό με την απώλεια της οστικής μάζας μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρούς τραυματισμούς. Έτσι λοιπόν είναι απαραίτητη η κατανάλωση τροφίμων που ενισχύουν την υγεία των οστών, όπως είναι οι ξηροί καρποί, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το τυρί κ.λ.π.
Αϋπνίες. Η δυσκολία στον ύπνο είναι ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα της νόσο του Πάρκινσον και μπορεί να βελτιωθεί μέσω της διατροφής. Εάν οι ασθενείς περιορίσουν το αλκοόλ, την καφεΐνη και τη ζάχαρη μπορεί να μειώσουν τις αϋπνίες.
Ακούσια απώλεια βάρους. Η απώλεια βάρους εμφανίζεται σε προχωρημένα στάδια της νόσου ως αποτέλεσμα της ναυτίας, της δυσκολίας κατάποσης τροφής, της άνοιας και της κατάθλιψης. Καλό είναι λοιπόν οι ασθενείς να καταναλώνουν πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας.
Δυσκοιλιότητα. Η μειωμένη κινητικότητα του εντέρου είναι συχνό φαινόμενο στη νόσο του Πάρκινσον. Για αυτό οι ασθενείς θα ήταν καλό να καταναλώνουν 20 γραμμάρια φυτικές ίνες καθημερινά, από φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ολικής άλεσης προϊόντα και να κρατάνε τον οργανισμό τους ενυδατωμένο.
Τέλος αν και τα αποτελέσματα των μελετών σχετικά με τη διατροφή και την πρόληψη της νόσος του Πάρκινσον είναι αντικρουόμενα και χρειάζονται περισσότερες έρευνες, παρόλα αυτά φαίνεται πως η Μεσογειακή διατροφή μπορεί να παίζει προστατευτικό ρόλο σε αυτή τη νόσο.